Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι προτάσεις του Ανδρέα Ν. Χαλά αρχιτέκτονα μηχανικού Δ.Π.Θ. που με επιστολή του προς τον δήμαρχο Ανδρου, κάνει προτάσεις για την αξιοποίηση του πρώην δημοτικού σχολειου Γαυρίου.
Συγκεκριμένα ο κ. Χαλάς αναφέρει:
Έπειτα από σειρά δημοσιευμάτων τοπικού ηλεκτρονικού μέσου μαζικής ενημέρωσης σχετικά με την αξιοποίηση του κελύφους του πρώην δημοτικού σχολείου Γαυρίου θα ήθελα να σας εκφράσω την ένσταση μου για το γεγονός ότι οι διαδικασίες που έχουν ακολουθηθεί έως σήμερα δεν έχουν ανοίξει το ζήτημα στην τοπική κοινωνία του Γαυρίου αλλά και της ευρύτερης περιοχής μη συμπεριλαμβάνοντας κατά αυτόν τον τρόπο τις καθημερινές ανάγκες, τη γνώμη και τη λύση των προβλημάτων αυτής.
Παρατηρείται ένα τεχνητό κλίμα πόλωσης από συγκεκριμένες πλευρές, κάτι που καταδεικνύει το ήθος αυτών, και μια αίσθηση πως η λύση είναι μονομερής και πρέπει να δοθεί άμεσα. Δίχως όμως να έχει αφουγκραστεί κανείς με πιο τρόπο το εν’ λόγω κέλυφος μπορεί να αποτελέσει ένα χρήσιμο και ουσιαστικό εργαλείο τόσο για το Γαύριο και τους πολίτες του αλλά και για το σύνολο της Άνδρου εν γένει.
Διά της παρούσης θα ήθελα να τοποθετηθώ με τις παρακάτω παραγράφους επί του θέματος τόσο ως πολίτης και κάτοικος Γαυρίου όσο όμως και με την επαγγελματική μου ιδιότητα και εκπαίδευση αυτή του Αρχιτέκτονα Μηχανικού στο βαθμό που αυτή μπορεί να προσφέρει στην παραγωγή γόνιμου διαλόγου στο πλαίσιο διαβούλευσης και ζύμωσης με την τοπική κοινωνία και τελικά στα πλαίσια των συμβουλίων.
Το ζήτημα της χρήσης
Η ανάγκη για να τη δημιουργία του πρώτου Πολιτιστικού Κέντρου Υδρούσας είναι αδιαμφισβήτητη, συνάδει με την προηγούμενη χρήση και διαρρύθμιση του υφιστάμενου κελύφους, εντάσσεται κεντροβαρικά στην καρδιά του οικισμού (δλδ μπορεί να καταστεί μια εστία καθημερινής χρήσης και αναφοράς), μπορεί να στεγάσει όλες τις υφιστάμενες ομαδικές δραστηριότητες των πολιτών με παράλληλη ανάπτυξη και στέγαση νέων καθώς επίσης δύναται να δώσει το στίγμα της πολιτιστικής και πολιτισμικής στάθμης της Άνδρου στην πύλη αυτής.
Με σύνθημα ‘πόλεις χωρίς πνευματικά κέντρα = νεκρές πόλεις’ κάτοικοι της Καστοριάς και άλλων πόλεων διεκδικήσαν και πέτυχαν, σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές, τη δημιουργία χώρων πολιτισμού τόσο τοπικής όσο και υποτροπικής αναφοράς, ανακουφίζοντας τις ανάγκες των πολιτών για εκπαίδευση, επιμόρφωση, ψυχαγωγία, αναψυχή, προβολή δράσεων, ανάπτυξη κοινών ενδιαφερόντων, κλπ όπου τελικά οι ίδιες αυτές οι στέγες κατάφεραν να λειτουργήσουν ως συνδετικοί κρίκοι της κοινωνίας αλλά και κόμβοι διασύνδεσης με άλλες ομάδες ανθρώπων και άλλους τόπους.
Ο καταστατικός σκοπός ενός τέτοιου οργανισμού είναι τόσο αυτονόητος που δε χωρά επεξηγήσεις και για να αναλογιστεί κανείς τη δυναμική του αρκεί να πάρει παράδειγμα από άλλους τόπους όπως στην Τήνο με το ‘Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού’1 ή στον Δήμο Νέας Σμύρνης με τον ‘Πολιτιστικό Οργανισμό’2 του Δήμου όπου πέραν των συναυλιών και των λοιπών περιοδικών εκδηλώσεων υπάρχει πλούσιο πρόγραμμα σεμιναρίων για ενήλικες και παιδιά.
Τι συμβαίνει σήμερα
Οι πολίτες της περιοχής διαχρονικά αναπτύσσουν δράσεις σε ομάδες δίχως μόνιμη στέγη, έτσι χρησιμοποιούν σχολικές αίθουσες. Το ίδιο συμβαίνει και με άλλες περιοδικές εκδηλώσεις (π.χ. ημερίδες του ΚΠΕ Άνδρου, κ.α.) χωρίς να συναντούν το κατάλληλο περιβάλλον και υποδομές κάτι που περιορίζει τις δυνατότητες, αυξάνει την πολυπλοκότητα μέσω εγκρίσεων κλπ.
Περιοδικά και συνήθως μόνο το καλοκαίρι δραστηριοποιούνται και διάφοροι σύλλογοι ή άλλες πρωτοβουλίες με εκδηλώσεις που λαμβάνουν χώρα σε δημόσιους κοινόχρηστους χώρους ή άδεια καταστήματα παραλιακά στον οικισμό.
Κατάλογος άστεγων μόνιμων συλλογικών δράσεων (αφορά μόνιμους κατοίκους):
Λέσχη Φιλανάγνωσης
Μαθήματα Παραδοσιακών Μουσικών Οργάνων
Παραδοσιακοί Χοροί
Yoga – Γυμναστική
Σεμινάρια του ΚΔΒΜ Άνδρου
κ.α.
Εμπλουτισμός χρήσεων
Κατάλογος επιπλέον προτεινόμενων χρήσεων:
Μαθήματα Κλασσικών Μουσικών Οργάνων, σε συνεργασία με τη Φιλαρμονική του ΜΟΥΣΑ
Μαθήματα Σύγχρονου και Μοντέρνου Χορού
Εργαστήρι Ζωγραφικής, Πλαστικής και Μικροκατασκευών
Φωτογραφική Λέσχη με Θάλαμο εμφάνισης και εκτύπωσης
Δανειστική Βιβλιοθήκη
Χώρο συλλογής ενδυμάτων κλπ (για προσφορά σε άπορους)
κ.α.
Στα πλαίσια εξωστρέφειας, πολυσυλλεκτικότητας και φιλοξενίας το εν λόγω κέντρο και η διαχειριστική επιτροπή του οφείλει με τρόπο που επιτρέπει και δεν αποκλείει να είναι ανοικτό σε προτάσεις για δράσεις προσφοράς και συμμετοχής μεμονωμένων πολιτών, μικρών ομάδων, οργανωμένων συλλόγων και φορέων (π.χ. ΦΟΓ, ΚΠΕ Άνδρου, ΚΔΒΜ Άνδρου, ΑΝΔΡΩΣ ΚΟΙΝΣΕΠ, κλπ).
Επίσης θα μπορούσε να προκαλεί και να αναπτύσσει συνεργασίες με φορείς εκτός Άνδρου για τη διεξαγωγή workshops, ημερίδων, βιβλιοπαρουσιάσεων και άλλων δράσεων. Κρίσιμο στοιχείο αποτελεί το να αναδειχθεί σε μια εστία που εγκολπίζει και δραστηριοποιεί και τους μη Ανδριώτες κατόχους εξοχικών που θέλουν και μπορούν να προσφέρουν στον τόπο που έχουν επιλέξει να παραθερίζουν ή/και να ζουν τελικά μεγάλο διάστημα του χρόνου.
Οι παραπάνω χρήσεις και λειτουργίες προκύπτουν από τη μια ως ανάγκες του τοπικού πληθυσμού, τόσο του ενήλικου όσο και του ανήλικου, με έμφαση στη χειμερινή περίοδο αλλά και βάση των ωφέλιμων χώρων που διαθέτει το ακίνητο και της διαμόρφωσης κτιριολογικού-λειτουργικού προγράμματος όπως αυτό καταρτίζεται παρακάτω.
Τους θερινούς μήνες και στις περιόδους διακοπών καθώς τα μόνιμα σεμινάρια λήγουν ή διακόπτονται και αποδεσμεύονται αίθουσες προτείνεται η εγκατάσταση περιοδικών εκθέσεων.
Το κτίριο και οι αναγκαίες επεμβάσεις
Το κτίριο εσφαλμένα έχει αναφερθεί σε δημοσιεύματα ως ‘ωραία νεοκλασικό’ για την ακρίβεια ούτε καν! Η ζωή του ξεκίνησε ως ισόγειο τριθέσιο με πίσω αυλή και εξωτερικές τουαλέτες με τυπική κάτοψη για την εποχή, όπου στην πρόσοψη προστέθηκαν νεοκλασικιστικού στυλ μορφολογικά χαρακτηριστικά σχεδόν σαν συρραφή. Μεταγενέστερα προστέθηκε κτιριακή μονάδα στην πίσω αυλή κι αργότερα το λεγόμενο ‘πανωσήκωμα’ ορόφου με εξωτερική σκάλα πρόσβασης έτσι που έφτασε να είναι πενταθέσιο με νηπιαγωγείο. Ευεργέτες στο κτίριο έχουν υπάρξει η Κ.Γ. και η Χ.Π. που παραχώρησε το οικόπεδο μπροστά από το κτίριο. Στην προσαύξηση του χώρου της αυλής του σχολείου έχει συνδράμει και το εκκλησιαστικό συμβούλιο του Ι.Ν. Αγ.Νικολάου κατά το παρελθόν3. Ίσως να υπάρχουν κι άλλες δωρεές που μου διαφεύγουν.
Για την αλλαγή χρήσης του κτιρίου και τη μετατροπή του σε Πολιτιστικό Κέντρο πρέπει να ελεγχθεί ο φάκελος του ακινήτου (εάν υπάρχει), να ελεγχθεί η νομιμότητα των προσθηκών (πιθανή ρύθμιση), να ελεγχθεί η στατική επάρκεια του κτίσματος στο βαθμό που μπορεί να είναι σύμφωνη με τις προδιαγραφές φορτίων της προτεινόμενης χρήσης (πιθανό να προκύψουν ενισχύσεις) και τελικά να γίνει η συμμόρφωση του κελύφους στις ανάγκες και προδιαγραφές της χρήσης (αναβάθμιση δικτύων, πρόσβαση ΑΜΕΑ, εσωτερικές τουαλέτες κλπ). Παράλληλα ή έπειτα να προδιαγραφεί ο κινητός εξοπλισμός. Η σειρά όπως πάντα έχει περίπου ως εξής: προδιαγραφές – μελέτη – οικονομοτεχνική μελέτη – εξεύρεση πόρων – υλοποίηση – προμήθεια εξοπλισμών και τελικά η επιθυμητή λειτουργία.
Κατάρτιση προτεινόμενου κτιριολογικού προγράμματος:
Το ακίνητο δεν προσφέρει μεγάλο εύρος αιθουσών παρά μόνο σε μια η οποία και προτείνεται ως αίθουσα πολλαπλών χρήσεων (3). Για την μεγαλύτερη ευελιξία του χώρου σε παράλληλες δραστηριότητες κατά το πρόγραμμα λειτουργίας του προτείνεται να περιοριστούν σε δυο οι χρήσεις οι οποίες δεσμεύουν κατά αποκλειστικότητα κάποιο χώρο (7, 13). Ως εκ τούτου δεν υπάρχει η πολυτέλεια για χρήση κάποιου χώρου ως μόνιμη έκθεση.
Σκαρίφημα κάτοψης ισογείου και ορόφου
Ο Δημόσιος Κοινόχρηστος Χώρος
Ο Δημόσιος κοινόχρηστος χώρος έμπροσθεν του παλαιού δημοτικού σχολείου έως και το προαύλιο της εκκλησίας πρέπει και οφείλουμε να τον αντιμετωπίζουμε ως ενιαίο και αδιαίρετο με μόνο θέμα που να πρέπει να εξετάσει κανείς είναι οι όροι και το είδος της ανάπλασης του για την καλύτερη λειτουργική ενεργοποίηση του.
Τούτο στηρίζεται στα παρακάτω:
Στο εύρος κομβικών συνδέσεων (μονοπάτια, δρόμοι) με αυτόν στο επίκεντρο.
Στη μνήμη και εμπειρία του χώρου όπως αυτή έχει καταγραφεί τις τελευταίες δεκαετίες.
Στο σύνθετο ιδιοκτησιακό καθεστώς.
Στο γεγονός ότι συνδέει 2 εστίες δημοσίων χρήσεων τοπικής και υπερτοπικής σημασίας τα οποία αποτελούν ιδιαίτερα τοπόσημα του οικισμού.
Δεδομένης της ανάγκης και των 2 χρήσεων με υπαίθριο χώρο.
Ο χώρος αυτός με τα 2 χαρακτηριστικά κτίρια βρίσκεται στην κορυφογραμμή του οικισμού σχεδόν σαν οροπέδιο ή ακόμα και ακρόπολη, όπου εάν επιχειρούσαμε μια σημειολογική ανάλυση θα μπορούσαμε να πούμε πως ο εν λόγω ακάλυπτος χώρος – κενό (η αγορά κοινών ενδιαφερόντων) παρέα με τα 2 κτίρια σύμβολα (ναό και πολιτιστικό κέντρο) σφραγίζουν την πολιτιστική, πολιτισμική, πνευματική και ιδεολογική ταυτότητα του τόπου.
Ο χώρος αυτός βρίσκεται στην κορύφωση διαδρομών (σκαλοπατιαστά μονοπάτια) αναφέρεται ως περιοχή στάσης και εκτόνωσης στη γειτονιά, σε περιπατητές αλλά και στο σύνολο του οικισμού ως ένα διευρυμένο αστικό κενό ασφαλές από την προσπέλαση οχημάτων. Φυσικά και δεν πρέπει να παραλείψει κανείς τις πιέσεις που δέχεται από την υψηλή προσέλευση κόσμου σε τελετές του ναού αλλά και στις εκδηλώσεις που έχουν γίνει στην αυλή του σχολείου.
Είδη προτεινόμενων επεμβάσεων στο χώρο:
Όπως είναι εύκολα κατανοητό δεδομένης της έκθεσης του στον βοριά δεν αποτελεί τον ιδανικότερο χώρο για χωροθέτηση επίσημου αμφιθεάτρου. Δεδομένου όμως του παρακείμενου πολιτιστικού κέντρου και του υφιστάμενου κερκιδώματος η δημιουργία ενός ανεμοφράκτη από υψηλά δέντρα
Απομάκρυνση της μεταλλικής περίφραξης που είχε τοποθετηθεί για τις συνθήκες ασφάλειας του προαυλισμού των μαθητών. Κατεδάφιση του πέτρινου τοίχου-ορίου βόρεια και δυτικά. Φύτευση φυλλοβόλων δέντρων στο ίδιο σημείο έμπροσθεν συγκροτήματος κατοικιών.
Προέκταση του πράσινου άξονα και στο βορινό πλάγιο κλίτος του ναού.
Απομάκρυνση του προκάτ δωματίου καθώς αυτό αποτελεί ξένο σώμα του χώρου και το ωφέλιμο εμβαδό του μπορεί να αντικατασταθεί από μόνιμη κατασκευή εναρμονισμένη με τον ευρύτερο χώρο.
Κατεδάφιση της ράμπας που βρίσκεται μεταξύ του υφιστάμενου κερκιδώματος και του ναού.
Ανέγερση κτιρίου το οποίο αναπτύσσεται στη διεύθυνση βορά-νότου ανάμεσα σε κερκίδωμα και ναό το οποίο θα στεγάζει 1)αποθήκη εξοπλισμών του ναού, 2)αποθήκη συλλογής τροφίμων, ειδών ένδυσης και δανειστική παιγνιοθήκη για τους άπορους, 3) τουαλέτες αποκλειστικής χρήσης κατά της εκδηλώσεις στον υπαίθριο χώρο και 4) στοά για την ανάπτυξη υπαίθριων εκθέσεων. Περιγραφή κτιρίου: το κτίριο προτείνεται να είναι εν μέρει σχεδόν υπόσκαφο με το δώμα του να είναι φυτεμένο για την καλύτερη αφομοίωση του στο χώρο, την αύξηση του πρασίνου και την βελτίωση του μικροπεριβάλλοντος της περιοχής. Η στάθμη του φυτεμένου δώματος να είναι συνεπίπεδη με τον δρόμο στη νότια πλευρά του με την πρόσβαση στο χώρο να γίνεται στο επίπεδο του ευρύτερου δημόσιου χώρου.
Δεδομένης της έλλειψης αποχέτευσης του βρόχινου νερού αλλά και της απουσίας χώρου πρασίνου ταυτόχρονα με την εκτεταμένη εφαρμογή σκληρών-μη απορροφητικών δαπέδων στο σύνολο της υφιστάμενης διαμόρφωσης του χώρου παρουσιάζεται το φαινόμενο της συγκέντρωσης των βρόχινων υδάτων και της επιφανειακής διοχέτευσης αυτών στα περιμετρικά καλντερίμια ώσπου στο λιμάνι πια καταλήγουν ως χείμαρροι. Μερική ανακούφιση στο φαινόμενο αυτό θα εμφάνιζε ο περιορισμός των ‘γκρι’ επιφανειών και κατά το δυνατόν αντικατάσταση τους με ‘πράσινα’. Αυτή η ενίσχυση τελικά του πρασίνου θα απέδιδε στο χώρο χαρακτηριστικά πάρκου κάνοντας το πιο φιλόξενο για παραμονή στο χώρο και ανάπτυξη καθημερινών υπαίθριων δραστηριοτήτων.
12345 β12345
Αεροφωτογραφία υφιστάμενης διαμόρφωσης ενδεικτικών παρεμβάσεων
Για το ζήτημα της στάθμευσης:
Εδώ υπάρχουν 4 ομάδες ενδιαφερομένων 1) οι κάτοικοι μόνιμοι και παραθεριστές της γειτονιάς, 2) όσοι προσέρχονται στο ναό και ειδικά σε τελετές υψηλής προσέλευσης (γάμους, κηδείες, βαπτίσεις) αλλά και την περίδο του Πάσχα όταν η προσέλευση στη ναό είναι εξαιρετικά αυξημένη και επικρατεί το αδιαχώρητο, 3) οι καθημερινοί χρήστες του πολιτιστικού κέντρου (εκπαιδευτές, εκπαιδευόμενοι, κλπ) και 4) μεγάλο εύρος κόσμου κατά τις καλοκαιρινές υπαίθριες εκδηλώσεις.
Και επί αυτού του θέματος υπάρχει εμπειρία χρήσης που δείχνει πως καθώς απουσιάζει η χωροθέτηση και υλοποίηση χώρων στάθμευσης γενικότερα στον οικισμό, η στάθμευση μπορεί να γίνεται μόνο παρόδια κατά μήκος των στενών γειτονικών δρόμων και όπου αλλού υπάρχει επιφάνεια ελεύθερης γης σε πολύ μεγάλο εύρος της περιοχής.
Να τονιστεί εδώ πως ακόμα και κατά την αδειοδότηση του νέου πολιτιστικού κέντρου προκύπτει από την πολεοδομική νομοθεσία η ανάγκη για θέσεις στάθμευσης οι οποίες δε θα είναι λίγες λόγο της χρήσης, της επιφάνειας του χώρου και του πλήθους των ανθρώπων που εξυπηρετεί. Δίχως να ξεκαθαριστεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς όλα είναι μάλλον στον αέρα. Κι αυτό είναι ένα ζήτημα που μόνο η μελέτη αστικού σχεδιασμού θα το λύσει.
Η παρούσα επιστολή επιχειρεί να στοιχειοθετήσει το γενικό περίγραμμα, να προτείνει λύσεις και να αναδείξει επιμέρους θέματα. Σε κάθε περίπτωση όπως ανέφερα και στην αρχή το τελικό σενάριο χρήσης και η όποια διαχειριστική επιτροπή πρέπει να προκύψει μέσα από ανοιχτή και δημόσια διαβούλευση και ενεργοποίηση όλων των ενεργών κοινωνικών ομάδων και φορέων διότι εάν πρόκειται τελικά για τη δημιουργία του πρώτου Πολιτιστικού Κέντρου της περιοχής της Υδρούσας στην ίδια την κοινωνία θα απευθύνεται και τις ανάγκες της και αυτή είναι που θα το κατοικήσει.
Παρακαλώ όπως η παρούσα επιστολή συμπεριληφθεί και εξεταστεί στην επόμενη συνάντηση του τοπικού συμβουλίου για την οποία σας προτρέπω να ανακοινώσετε έγκαιρα ανοιχτή πρόσκληση στους πολίτες.
το πλήρες άρθρο με επιπλέον φωτογραφίες μπορείτε να βρείτε εδώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου